Λένα Φουτσιτζή
H Άνοιξη μέσα από πέντε πίνακες ζωγραφικής
Η εποχή που τελειώνει και οι συμβολισμοί της μέσα από πέντε πίνακες, σε μεγάλη ανάλυση
Η αναγέννηση και η ανανέωση, η αγάπη, η ελπίδα, η νεότητα και η ανάπτυξη, η ανάσταση και τα διδάγματα των θρησκευτικών εορτών, είναι στοιχεία της ανθρώπινης ζωής που συμβολίζονται μέσα από την Άνοιξη, στην ποίηση, στη ζωγραφική, σε όλες τις μορφές τέχνης. Ποιητές όπως ο Walt Whitman αναφέρουν άνθη πασχαλιάς για σύμβολο αιώνιας πίστης, ελπίδας και ανανέωσης. Ο Σαίξπηρ στο ποίημα του «Άνοιξη» περιγράφει την εμφάνιση του κούκου για να κοροϊδέψει παντρεμένους άντρες. Παρακάτω, πέντε πίνακες αφιερωμένοι στην εποχή που σιγά σιγά παραχωρεί τη θέση της στο Καλοκαίρι.
Ο πίνακας του Έντουαρντ Μανέ με τίτλο «Άνοιξη» πουλήθηκε το 2014 στον οίκο δημοπρασιών Christie’s για 65 εκατομμύρια, σχεδόν διπλασιάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ για τον Γάλλο ιμπρεσιονιστή ζωγράφο. Ο πίνακας αυτός, ο οποίος θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του Μανέ, παρουσιάστηκε πρώτη φορά στο παρισινό Salon του 1882 και παρουσιάζει την ηθοποιό Jeanne Demarsy, η οποία φοράει ένα φόρεμα από ύφασμα με λουλούδια, υποδηλώνοντας την Άνοιξη.
- Primavera, ή αλλιώς «η Αλληγορία της Άνοιξης» (1477–1482). Ένα από τα πλέον δυσερμήνευτα έργα του Μποτιτσέλι. Κεντρική μορφή του έργου είναι η Αφροδίτη, η θεά του έρωτα, που απεικονίζεται στον κήπο της, μπροστά από το ιερό της φυτό, τη μυρτιά. Το πέρασμα από τη μια μορφή στην άλλη παρουσιάζει την αλληγορική σημασία του έργου που, αν και διφορούμενη, παραπέμπει στον ερχομό της Άνοιξης, στην αναγέννηση τη φύσης και στον έρωτα.
- Το 1885 ο γεννημένος στη Μόσχα Konstantin Korovin έκανε το πρώτο του ταξίδι στο Παρίσι και στην Ισπανία. Είχε σπουδάσει ζωγραφική στη σχολή ζωγραφικής, γλυπτικής και αρχιτεκτονικής στη Μόσχα – η πρώτη του επαφή με τον ιμπρεσιονισμό ήταν καθηλωτική: «Το Παρίσι για μένα ήταν ένα σοκ… Ιμπρεσιονιστές… σ’ αυτούς βρήκα όλα αυτά για τα οποία στην πατρίδα μου, στη Μόσχα, με μάλωναν». Ο Korovin διαμαρτυρόταν συνεχώς για τις προσπάθειες που γινόταν από άλλους να τον κατατάξουν σε κάποιο καλλιτεχνικό ρεύμα, αλλά τελικά έμεινε στην ιστορία ως ο πρώτος Ρώσος ιμπρεσιονιστής. Σε ένα από τα ταξίδια του στο Παρίσι, το 1917, ζωγράφισε τον πίνακα «Άνοιξη».
- Αυτός ο πίνακας του Pierre Auguste Cot με τίτλο «Άνοιξη», ο οποίος παρουσιάστηκε στο παρισινό Salon του 1873, ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία του ζωγράφου. Aγαπήθηκε πολύ από το κοινό και εμφανίστηκε στη συνέχεια πάνω σε βεντάλιες, σε πορσελάνες και σε υφάσματα. Ο πρώτος ιδιοκτήτης του πίνακα, ο μεγιστάνας John Wolfe, είχε τοποθετήσει τον πίνακα σε περίοπτη θέση στο σπίτι του στο Μανχάταν, και οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να «γευτούν αυτή την υπέροχη εικόνα των δύο παιδιών, μεθυσμένων από τον πρώτο έρωτα… ένα ειδύλλιο αρκαδικό, με γαλλικό αλατοπίπερο».
- Η περιγραφή του πίνακα του John Everett Millais με τίτλο «Άνθη μηλιάς – Άνοιξη» (1856-59) είναι «η συνέχεια του ‘φύλλα του Φθινοπώρου». Η «Άνοιξη» σε αυτή την περίπτωση συμβολίζει την παροδικότητα της ανθρώπινης ζωής και το αναπόφευκτο τέλος της νεότητας και της ομορφιάς. Το δρεπάνι στα δεξιά είναι ένα «memento mori», υπενθυμίζοντας το Καλοκαίρι που έρχεται, τη συγκομιδή, που ορίζεται από το χρόνο και φέρνει τον θάνατο.
Λένα Φουτσιτζή,
Η άνοιξη μέσα από πέντε πίνακες ζωγραφικής, www.lifo.gr
