Εδώ είναι ο δικός μου χώρος
Θεατρικό εργαστήριο
Εισαγωγικά
Το παρόν θεατρικό εργαστήριο βασίζεται στη μέθοδο του Εκπαιδευτικού Δράματος (Drama in Education). Θεωρήθηκε σκόπιμο να δοθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράματος, για να γνωρίσουν οι εκπαιδευτικοί μια ποικιλία τεχνικών και να αποκτήσουν μια συνολική εικόνα. Απαιτούνται περίπου τρεις διδακτικές ώρες, για να πραγματοποιηθούν όλες οι προτεινόμενες δραστηριότητες. Μπορούν, ωστόσο, κάποιες να παραλειφθούν, π.χ. στο κτίσιμο των ρόλων να παραλειφθεί η τεχνική «Ρόλος στον τοίχο» ή να γίνει μόνο προφορικά η δραστηριότητα ανταλλαγής μηνυμάτων. Ο εκπαιδευτικός που αναλαμβάνει τον ρόλο του εμψυχωτή καλείται να επιλέξει αυτές που θεωρεί σημαντικές για την τάξη του. Εξάλλου, το προτεινόμενο σχέδιο αποτελεί απλώς ένα παράδειγμα, που μπορεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών να δοκιμάσουν το εργαλείο του Δράματος/ θεάτρου στη διδασκαλία της γλώσσας και της λογοτεχνίας. Για το Εκπαιδευτικό Δράμα και τις θεατρικές τεχνικές μπορείτε να ανατρέξετε στα Εκπαιδευτικά εργαλεία, όπου περιλαμβάνονται σχετικά αποσπάσματα από το βιβλίο «Η τέχνη του Δράματος στην εκπαίδευση, 48 προτάσεις για εργαστήρια θεατρικής αγωγής» της Άβρας Αυδή και της Μελίνας Χατζηγεωργίου.
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ
ΘΕΜΑ
Προσωπικός χώρος. Μοιράζομαι.
ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΟ ΕΡΩΤΗΜΑ
Ποια είναι η σημασία του προσωπικού χώρου και ποια του μοιράζομαι;
ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Πώς ορίζω τον χώρο μου; πώς θέτω όρια και γιατί;
Πώς αντιμετωπίζω κάποιον που εισχωρεί στον προσωπικό χώρο μου;
Τι κερδίζω από το μοίρασμα;
ΠΗΓΗ/ΕΡΕΘΙΣΜΑ
Ici c’ est chez moi, του Jerome Ruiller
ΑΦΗΓΗΣΗ
Ο Κίμων είναι ένα παιδί 15 ετών, μοναχοπαίδι. Δεν έχει φίλους. Του αρέσει να κλείνεται στο δωμάτιό του και να παίζει μόνος κάνοντας κατασκευές με lego. Ενοχλείται όταν πειράζουν τα πράγματά του και ειδικά τις κατασκευές του. Έξω από το δωμάτιό του έχει βάλει την επιγραφή: «ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ Ο ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ ΧΩΡΟΣ». Του αρέσει επίσης να ζωγραφίζει, να παρακολουθεί αγώνες ποδοσφαίρου και να ακούει μουσική.
Ο Κίμων στο σχολείο κάθεται στο ίδιο θρανίο με τον Αντρέα που είναι ένα παιδί ζωηρό και κοινωνικό. Ο Αντρέας μόλις ήρθε από ένα άλλο σχολείο και θέλει να κάνει φίλους. Αγαπάει τα μαθηματικά και το ποδόσφαιρο. Ήταν σε μαθητική ομάδα ποδοσφαίρου.
ΚΤΙΣΙΜΟ ΡΟΛΩΝ
Δύο ομάδες κτίζουν τον ρόλο του Κίμωνα, ενώ άλλες δύο κτίζουν τον ρόλο του Αντρέα με τις παρακάτω τεχνικές.
Ο ΚΙΜΩΝ
ΣΥΖΗΤΗΣΗ (σε ομάδες)
Η μία ομάδα συζητάει για 5΄και απαντάει στις παρακάτω ερωτήσεις: Τι κατασκευάζει; Τι ζωγραφίζει; Τι μουσική ακούει;
Η άλλη ομάδα ταυτόχρονα συζητάει και απαντάει στις ερωτήσεις: Γιατί ο Κίμων προτιμάει να είναι μόνος; Τι λένε οι συμμαθητές του γι’αυτόν (τρεις φράσεις);
ΡΟΛΟΣ ΣΤΟΝ ΤΟΙΧΟ
Με βάση τα δεδομένα και τις απαντήσεις τους οι δύο ομάδες συμπληρώνουν τον ρόλο του Κίμωνα. Ο εμψυχωτής έχει ζωγραφίσει το περίγραμμα μιας ανθρώπινης φιγούρας που συμβολίζει τον ρόλο του Κίμωνα και τα παιδιά καταγράφουν μέσα στη φιγούρα όλα τα στοιχεία που γνωρίζουν για αυτόν. Έξω από τη φιγούρα γράφουν τις φράσεις που λένε οι συμμαθητές του.
Ο ΑΝΤΡΕΑΣ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ (σε ομάδες)
Η μία ομάδα περιγράφει τρία προσωπικά αντικείμενα του Αντρέα, ενώ η άλλη γράφει τρεις φράσεις που λένε οι συμμαθητές του για αυτόν.
ΡΟΛΟΣ ΣΤΟΝ ΤΟΙΧΟ
Με βάση τα δεδομένα και τις απαντήσεις τους οι δύο ομάδες συμπληρώνουν τον ρόλο του Αντρέα. Ο εμψυχωτής έχει ζωγραφίσει το περίγραμμα μιας ανθρώπινης φιγούρας που συμβολίζει τον ρόλο του Αντρέα και τα παιδιά γράφουν μέσα στη φιγούρα τα στοιχεία που γνωρίζουν για αυτόν, ενώ έξω από τη φιγούρα τι λένε οι συμμαθητές του γι’αυτόν.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΡΟΛΩΝ (ολομέλεια)
ΑΦΗΓΗΣΗ
Ο Κίμων στην αρχή της χρονιάς καθόταν στο θρανίο μόνος του. Όταν ήρθε ο Αντρέας και κάθισε δίπλα του, το αισθάνθηκε σαν εισβολή στον δικό του χώρο. Έτσι χώρισε το θρανίο στα δύο. Κάθε μέρα, μόλις μπαίνει στην τάξη, ζωγραφίζει με μια κιμωλία μια διαχωριστική γραμμή και δεν επιτρέπει στον Αντρέα να περάσει στη δική του μεριά. Για να δούμε τι συνέβη την πρώτη μέρα που ζωγράφισε αυτή τη γραμμή.
ΖΩΓΡΑΦΙΖΩ ΤΗ ΓΡΑΜΜΗ: Παγωμένη εικόνα-Παρακολούθηση της σκέψης των ρόλων (σε ζευγάρια).
Οι μαθητές, ο ένας σε ρόλο Κίμωνα και ο άλλος σε ρόλο Αντρέα, παίρνουν μία στάση και παραμένουν ακίνητοι απεικονίζοντας τη στιγμή που ο Κίμων ζωγραφίζει τη διαχωριστική γραμμή. Ο εμψυχωτής κάνει «Παρακολούθηση της σκέψης των ρόλων», δηλαδή καλεί τα παιδιά να πουν, σε α΄πρόσωπο, μία ανομολόγητη σκέψη που κάνουν οι ρόλοι τη στιγμή αυτή.
Συζήτηση: Τι καταλάβαμε για τα δύο αγόρια ακούγοντας τις σκέψεις τους;
ΑΦΗΓΗΣΗ
Μια μέρα ο καθηγητής βάζει διαγώνισμα στα Μαθηματικά. Ο Αντρέας λύνει αμέσως τις ασκήσεις, ενώ ο Κίμωνας δεν μπορεί να τις λύσει και δείχνει απελπισμένος. Ο Αντρέας αφήνει το πρόχειρο με τις λύσεις στον Κίμωνα και βγαίνει έξω. Ο Κίμων αντιγράφει τις λύσεις.
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ: Γραφή κειμένου σε ρόλο (σε ομάδες)
Δύο ομάδες γράφουν μία σελίδα από το ημερολόγιο του Κίμωνα, ενώ οι άλλες δύο μία σελίδα από το ημερολόγιο του Αντρέα. Σκέψεις και συναισθήματα για το γεγονός στο διαγώνισμα. Τι σκέφτεται και τι αισθάνεται αυτός που βοηθάει και τι αυτός που βοηθιέται; Πώς επηρεάζει το γεγονός τη σχέση τους;
Ανάγνωση των κειμένων-συζήτηση
ΑΦΗΓΗΣΗ
Την επόμενη μέρα ο Κίμωνας λέει «ευχαριστώ» στον Αντρέα για τη βοήθεια, αλλά ζωγραφίζει και πάλι τη διαχωριστική γραμμή. Στο μεταξύ με την έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού τα σχολεία κλείνουν. Τα μαθήματα γίνονται μόνο με τηλεκπαίδευση. Όλα τα παιδιά είναι απομονωμένα στα σπίτια τους και καθηλωμένα για ώρες στον υπολογιστή. Αυτή τη φορά η απομόνωση δεν είναι επιλογή του Κίμωνα, είναι επιβεβλημένη. Πώς τον επηρεάζει; Ας ακούσουμε κάποιες σκέψεις που κάνει ο Κίμωνας αυτόν τον καιρό.
ΦΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΥΚΛΟ
Ο καθένας λέει μία φράση, σε ρόλο Κίμωνα (α΄ ρ. πρόσωπο), που δείχνει πώς αισθάνεται τώρα που είναι αναγκασμένος από την πανδημία να απομονωθεί.
ΑΦΗΓΗΣΗ
Μια μέρα ο Αντρέας έστειλε ένα μήνυμα στον Κίμωνα και ο Κίμωνας του απάντησε. Η επικοινωνία με μηνύματα συνεχίστηκε. Για να διαβάσουμε αυτά τα μηνύματα.
ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ: Γραφή κειμένων σε ομάδες
(Για τις ανταλλαγές μηνυμάτων προτείνουμε να αξιοποιήσουν οι μαθητές κάποιο online εργαλείο, όπως το παρακάτω: https://www.classtools.net/SMS/)
Κάθε ομάδα γράφει δύο μηνύματα, ένα του Αντρέα και ένα του Κίμωνα που απαντάει.
Τα μηνύματα έχουν σταλεί, δύο την εβδομάδα στη διάρκεια ενός μήνα, οπότε κάθε ομάδα αναλαμβάνει τα μηνύματα μιας εβδομάδας, 1η, 2η, 3η, και 4η εβδομάδα. Έτσι παρακολουθούμε την εξέλιξη της σχέσης των δύο παιδιών μέσα σε ένα μήνα. Πώς επηρεάζει η απομόνωση τα δύο παιδιά και τη μεταξύ τους σχέση;
Παρουσίαση-Συζήτηση
ΑΦΗΓΗΣΗ
Οι μέρες περνούσαν και όλα τα παιδιά άρχισαν να κουράζονται από την καραντίνα. Ο Αντρέας έβγαινε σχεδόν κάθε μέρα, μετά το μάθημα, πήγαινε σε μια ερημική αλάνα και έπαιζε με τη μπάλα του ποδόσφαιρο. Εκεί τον συνάντησε κατά τύχη ο Κίμωνας. Ο Αντρέας τον κάλεσε να παίξει μαζί του. Ο Κίμωνας ήταν σε δίλημμα και δυσκολευόταν να πάρει μια απόφαση. «Άκουγε» μέσα του αντιφατικές «φωνές», άλλες του έλεγαν να πάει να παίξει και άλλες τον απέτρεπαν.
«ΑΚΟΥΩ» ΦΩΝΕΣ
Βάζουμε μια καρέκλα στο κέντρο που συμβολίζει τον Κίμωνα και ο ένας μετά τον άλλον λέει μια φράση που «ακούει» ο Κίμωνας.
ΑΦΗΓΗΣΗ
Τελικά ο Κίμωνας δέχτηκε την πρόσκληση. Ήταν η πρώτη φορά, μετά από καιρό, που ο Κίμωνας δεν έπαιξε μόνος του, αλλά με κάποιον άλλον. Το βράδυ έστειλε ένα μήνυμα στον Αντρέα και ο Αντρέας του απάντησε.
ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ: Γραφή κειμένων σε ομάδες
(Για τις ανταλλαγές μηνυμάτων προτείνουμε να αξιοποιήσουν οι μαθητές κάποιο online εργαλείο, όπως το παρακάτω: https://www.classtools.net/SMS/)
Κάθε ομάδα γράφει ένα μήνυμα που μπορεί να έγραψε ο Κίμων στον Αντρέα για την εμπειρία που είχε παίζοντας μαζί του ποδόσφαιρο, καθώς και την απάντηση του Αντρέα. Να έχετε υπόψη τις παρακάτω ερωτήσεις: Τι μπορεί να σημαίνει για τον Κίμωνα να παίξει για πρώτη φορά με κάποιον και μάλιστα στη φάση της καραντίνας; Πώς αντέδρασε ο Αντρέας;
ΑΦΗΓΗΣΗ
Η καραντίνα έληξε και άνοιξαν τα σχολεία. Ο Κίμωνας μπήκε στην τάξη, κάθισε στο θρανίο του, πήρε την κιμωλία και…
ΠΑΙΡΝΩ ΜΙΑ ΚΙΜΩΛΙΑ ΚΑΙ…
Τι φαντάζεστε ότι μπορεί να έκανε ο Κίμωνας με την κιμωλία αυτή τη φορά;
Ο καθένας, σε ρόλο Κίμωνα, κρατάει στο χέρι κάτι (π.χ. στυλό), που υποτίθεται ότι είναι κιμωλία, και κάνει την κίνηση/ πράξη που φαντάζεται ότι μπορεί να έκανε ο ρόλος.
ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕ
Μια φράση στον κύκλο: Παίζοντας αυτή την ιστορία σκέφτηκα…
Συζήτηση
Ποια είναι η σημασία του προσωπικού χώρου για μένα; Πώς ορίζω τον χώρο μου; πώς θέτω όρια και γιατί; Πώς προστατεύω τον χώρο μου; Ποια είναι η σημασία του μοιράζομαι για μένα;
Γραφή αναστοχαστικών κειμένων
- Εντυπώσεις από τη συμμετοχή μου στο θεατρικό εργαστήριο.
- Να γράψετε την ιστορία που ζωντανέψατε παίζοντας ρόλους. Να επιλέξετε τον αφηγητή και την οπτική γωνία (πρωτοπρόσωπη ή τριτοπρόσωπη αφήγηση), να χρησιμοποιήσετε περιγραφές, αφηγήσεις και διαλόγους και να δώσετε το δικό σας τέλος στην ιστορία.
- Να γράψετε ένα σύντομο θεατρικό βασισμένοι στην ιστορία του Κίμωνα και του Αντρέα.
- Να γράψετε τη δική σας ιστορία, βασισμένοι στα βιώματά σας, με τίτλο «Εδώ είναι ο χώρος μου».
