Τα παρακάτω κείμενα αναφέρονται στο πρόγραμμα «Μονόλογοι από τη Γάζα». Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι κυριότερες λειτουργίες του θεάτρου στο πρόγραμμα αυτό;
(1)
Οι «Μονόλογοι από τη Γάζα»
Οι «Μονόλογοι από τη Γάζα» γράφτηκαν το σχολικό έτος 2009-2010 από Παλαιστίνιους µαθητές και μαθήτριες 13-17 ετών, που ζουν στην κατεχόμενη λωρίδα της Γάζας. Στο πλαίσιο θεατρικού εργαστηρίου, που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του Θεάτρου ASHTAR της Παλαιστίνης, οι μαθητές, με τη βοήθεια ενός θεατροπαιδαγωγού και ενός ψυχολόγου, επεξεργάστηκαν και κατέγραψαν σε µορφή µονολόγων τις εµπειρίες, τις σκέψεις, τους φόβους, τις ελπίδες και τα όνειρά τους, κατά τη διάρκεια της ισραηλινής εισβολής και του πολέμου στη Γάζα. Στο θεατρικό εργαστήριο αξιοποιήθηκαν τεχνικές του Θεάτρου του Καταπιεσµένου του Αουγκούστο Μποάλ, της δραµατοθεραπείας και της αφήγησης ιστοριών.
Στην Ελλάδα το Πανελλήνιο ∆ίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση πήρε µέρος στο διεθνές πρόγραµµα «Μονόλογοι από τη Γάζα» και διοργάνωσε εκδηλώσεις µε σχολεία και οµάδες νέων σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Στις 17 Οκτωβρίου 2010 εξακόσιοι περίπου μαθητές και μαθήτριες πήραν µέρος σε θεατρικά, χορευτικά, μουσικά και εικαστικά δρώµενα σε θέατρα, πλατείες, κάστρα, αγορές και παραλίες, και στις 29 Νοεµβρίου 2010 ένας νέος ηθοποιός από την Ελλάδα συμμετείχε στη διεθνή ομάδα των νέων που παρουσίασαν αποσπάσματα των Μονολόγων στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Ιστοσελίδα του Πανελληνίου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση
(2)
Κείμενο της Ιμάν Αούν, Καλλιτεχνικής Διευθύντριας του Θεάτρου ASHTAR
Επειδή αρνούμαστε ν’ αποτελούμε απλώς στατιστικά στοιχεία στα δελτία ειδήσεων κι επειδή αγαπάμε τη ζωή, όταν δεν μας εμποδίζουν να τη ζήσουμε, γι’ αυτό αγαπάμε το ΘΕΑΤΡΟ. Το θέατρο είναι θέληση που γίνεται δράση και διεκδικεί τη νίκη της ζωής. Μας βγάζει απ’ τα χαλάσματα της καταστροφής και του θανάτου, που μας έχει επιβάλει η ισραηλινή κατοχή. Οι Μονόλογοι από τη Γάζα είναι μια δυνατή κραυγή στα πέρατα του κόσμου, η οποία αρθρώνεται με λόγο και τρόπο καλλιτεχνικό. Ήθελα να προέρχεται από νέους και να απευθύνεται σε νέους. Γιατί οι σημερινοί νέοι είναι οι αυριανοί ηγέτες. Το θέατρο βασίζεται σε σκέψεις που γίνονται δράσεις. Κι απ’ τη δράση προκύπτει η μαγεία και γίνονται τα θαύματα.
[…] Τριάντα τρεις έφηβοι από τη Γάζα πίστεψαν πως η φωνή τους δεν είναι μόνο τα ουρλιαχτά του φόβου και τα βογκητά της αγανάκτησης. Πίστεψαν πως από μέσα τους μπορεί να βγει μια άλλη φωνή, ικανή να σκεπάσει το βόμβο των πολεμικών αεροπλάνων που τους βομβάρδιζαν μέρα-νύχτα. Μια φωνή που λέει: «Φτάνει πια! Μας αξίζει ένας κόσμος καλύτερος, ένας κόσμος χωρίς πολέμους και πολιορκία, και πάνω απ’ όλα, χωρίς κατοχή!»
Δουλέψαμε για ν’ αλλάξουμε το τωρινό σενάριο, να βάλουμε άλλα γεγονότα στη θέση των τωρινών, να μετατρέψουμε το τραγικό έπος σε θέατρο της δράσης και της διάδρασης. Κι αυτό, γιατί πιστεύουμε πως η απελευθέρωση της πατρίδας ξεκινά από την απελευθέρωση του καθενός μας. Αυτή είναι η βασική αρχή του Θεάτρου ASHTAR και γι’ αυτό το στόχο δουλεύουμε.
Τριάντα χώρες πίστεψαν σ’ αυτή τη φωνή και δούλεψαν μαζί μας, για να τη διαδώσουν στη νεολαία και στο κοινό τους. Θέλαμε μια συλλογική κραυγή που ν’ αντιλαλήσει παντού, κι έτσι η 17η Οκτωβρίου 2010 έγινε η παγκόσμια ημέρα των Μονολόγων απ’ τη Γάζα. Η θέλησή μας δε σταμάτησε εκεί, αλλά κατόρθωσε να φτάσει η συλλογική αυτή φωνή στα αυτιά των ιθυνόντων. Στις 29 Νοεμβρίου 2010, ημέρα αλληλεγγύης προς τον παλαιστινιακό λαό για τα αναπαλλοτρίωτα/ απαράγραπτα δικαιώματά του, νέοι απ’ όλο τον κόσμο ύψωσαν όλοι μαζί τη φωνή τους, απευθυνόμενοι στους εκπροσώπους των χωρών του κόσμου στον ΟΗΕ και τους είπαν: «Φτάνει πια! Φτάνουν οι πόλεμοι! Φτάνει η κατοχή! Φτάνει η καταπάτηση του πρώτου θεμελιώδους δικαιώματος, που περιλαμβάνεται σε κάθε διεθνή σύμβαση: του δικαιώματος στη Ζωή.»
Ιστοσελίδα του Πανελληνίου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση
(3)
Ο Μονόλογος της Αµάνι Α Σοράφα από τη συνοικία Αλ Ριµάλ
(έτος γέννησης 1992)
Η Γάζα είναι ένα αεροπλάνο που µεταφέρει ανθρώπους και ταξιδεύει προς το άγνωστο, δεν προσγειώνεται ούτε στην Κόλαση ούτε στον Παράδεισο. Κανείς δεν ξέρει πότε θα προσγειωθεί κι όλοι οι επιβάτες του µπορεί να αιωρούνται εκεί πάνω για δυο ζωές.
Οι µέρες εδώ είναι όλες ίδιες … τίποτα καινούργιο δε συµβαίνει. Το σίγουρο είναι ότι όνειρα και επιθυµίες δύσκολα πραγµατοποιούνται στη Γάζα. Ειδικά αν είναι σαν τα δικά µου όνειρα, να γίνω καλλιτέχνης, να τραγουδάω, να παίζω θέατρο και µουσική. Η µόνη µουσική στη Γάζα είναι η µουσική του θανάτου κι ο χορός επάνω στις πληγές.
Αν πήγαινα στο εξωτερικό να σπουδάσω σκηνοθεσία, πώς θα µε αντιµετώπιζε η κοινωνία; Κι όταν αποφοιτούσα, η κατάσταση στη χώρα µου θα ήταν όπως τώρα ή χειρότερη; Για µένα όλα είναι θαµπά και ασαφή, όπως τα πρόσωπα των ανθρώπων την Παρασκευή, στην αγορά του Φεράς, όπως τη µέρα που ξεκίνησε ο πόλεµος …
Το πρώτο χτύπηµα ήταν στο Τµήµα ∆ιαβατηρίων. Η φίλη µου κι εγώ µόλις είχαµε βγει από τις εξετάσεις. Είχαµε δώσει το πρώτο µάθηµα της πρώτης περιόδου. Καθόµασταν στην πόρτα του σχολείου και µιλούσαµε, περιµένοντας τις φίλες µας να πάµε όλες µαζί στο σπίτι. Ξαφνικά ακούστηκαν πολλές, πάρα πολλές εκρήξεις. Έπαθα σοκ και σκέφτηκα ότι θα πεθάνω. Τρέξαµε µακριά. Ήµουν κατατροµαγµένη. Έβλεπα γυναίκες να τρέχουν, να ουρλιάζουν και να χτυπάνε τα πρόσωπά τους. ∆εν είχα ιδέα τι γινόταν. Τα πόδια µου δε µε κρατούσαν. Τα πάντα γύρω µου γύριζαν… Λιποθύµησα. Με συνέφερε η φωνή της φίλης µου που ούρλιαζε: «Αµάνι, για όνοµα του Θεού, ξύπνα!»
Όταν συνήλθα, άρχισα να κλαίω, γιατί δεν ήξερα ούτε πού να πάω ούτε τι να κάνω. Μια µεγαλύτερη κοπέλα µε βοήθησε και µε πήγε σπίτι. Έπεσα στην αγκαλιά της µητέρας µου κι όλη η κούραση εξαφανίστηκε. Χρειαζόµουν πραγµατικά µια αγκαλιά, γιατί δεν υπάρχει χειρότερο πράγµα απ’ το να ξέρεις πως πλησιάζει η στιγµή που θα πεθάνεις.
Ο πόλεµος ήταν ένα µαύρο φάντασµα που σκέπαζε τις µέρες και τις νύχτες της Γάζας. Επέβαλε τη δική του κόλαση στους ανθρώπους, στη γη, στον ουρανό και στον αέρα που αναπνέουµε.
Μετά τον πόλεµο κατέρρευσα. Ένα µεγάλο, άγριο κύµα σκέπασε την ψυχή µου. Πίστεψα πως δε θα µπορούσα ποτέ να ξαναβγώ στον αφρό. Όµως ήρθε το θέατρο να µου απλώσει ένα χέρι βοηθείας, ένα σωσίβιο, που µε ανέβασε στην επιφάνεια…
Σήµερα αισθάνοµαι µια ανακούφιση, που έχω να τη νιώσω πολύ καιρό… Ελπίζω να µπορώ να αισθάνοµαι πάντα έτσι.
Μετάφραση: Μαρία Τσιώνα
Ιστοσελίδα του Πανελληνίου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση
Οργάνωση διαθεματικού project: «